İran’ın kızgın çakıl taşlı ekmek geleneği

İran‘ın kendine has ekmek geleneği, doğa ve insan arasında kurulan derin bağlarla öne çıkıyor. Bu özgün kültürün belki de en dikkat çekici örneklerinden biri, kızgın çakıl taşların üzerinde pişirilen ekmekleridir. Her lokma, toprağın ve ateşin, sabır ve ustalığın buluştuğu anlara tanıklık eder.

KIZGIN ÇAKILLAR, GELENEKSEL TANDIRLAR
Özellikle İran’ın kırsal bölgelerinde sıkça rastlanan bu pişirme yöntemi, yüzyıllardır devam eden bir pişirme sanatıdır. “Nan-e Sangak” olarak adlandırılan bu ekmek türü, fırının tabanında yayılan küçük çakıl taşlarından esinlenerek adlandırılmıştır. Farsçada “sang” taş, “sangak” ise küçük taşlar demektir. Ekmek, doğrudan bu taşların üzerine konularak pişirilir.

Hamur, çakıl taşlarının üzerinde ince ve uzun bir şekilde yayılır. Pişirme esnasında, taşların sıcaklığı sayesinde ekmek hem çıtır bir doku kazanır hem de yüzünde taş izlerini andıran benekli ve düzensiz bir görünüm oluşur. Bu yöntem, sadece bir pişirme tekniği değil; aynı zamanda taşların hafızasında kalıcı bir lezzet ritüelidir.

LEZZET KADAR ESTETİK DE ÖNEMLİ
Nan-e Sangak, sadece karnı doyuran bir ekmek olarak kalmaz; İran’ın geleneksel sofralarında zarif bir lezzet unsuru olarak yerini alır. Genellikle yoğurt, peynir, otlar ve zeytinle birlikte sade bir kahvaltı ya da öğle yemeğinde sunulur. Zaman zaman, fırından yeni çıkmış ve dumanı henüz retmenmiş haliyle tüketilirken, bazen de kebapların veya sıcak çorba benzeri yemeklerin yanında servis edilir.

ÇAKIL TAŞIYLA PİŞİRME
Bu ekmeği hazırlamak büyük bir sabır ve ustalık gerektirir. Fırın ustası, taşların ısısını dengeler, hamuru özenle yerleştirir ve taşlar arasına sızan küçük hamur parçalarını dikkatlice toplar. Ara ara taşlara yapışan hamur kalıntıları, usta tarafından hızla temizlenir. Her bir ekmek somunu, ustanın emeğini ve taşların sıcak hafızasını yansıtır.

Nan-e Sangak, İran’ın sadece geleneksel mutfağını değil, aynı zamanda doğayla kurduğu uyumlu yaşam tarzını da simgeler. Topraktan gelen taşlarla, sudan ve undan yoğrulan hamurun birleştiği bu ritüel, binlerce yıllık bir kültürün damakta bıraktığı izdir. Hala taş fırınlarda geleneksel yöntemlerle pişirilen bu ekmek, modern İran’da hem nostaljik hem de değerli bir tat olarak yaşamaya devam ediyor.

Odatv.com