Karaman’da 1.300 yıllık ekmekler bulundu
Karaman‘ın Ermenek ilçesinde yer alan Topraktepe Antik Kenti’nde yapılan kazılar, Anadolu arkeolojisine son yılların en etkileyici keşiflerinden birini kazandırdı. Araştırma ekibi, MS 7–8. yüzyıla tarihlenen karbonlaşmış ekmek örneklerini ortaya çıkardı. Arpa unundan hazırlanmış bu ekmekler, olağanüstü koruma durumları ve üzerlerinde bulunan eşsiz dini ile sembolik işaretler sayesinde dikkat çekiyor.
Özellikle ortaya çıkan bir örnek, bilim dünyasında tartışmaları körükledi. Ekmeklerden birinin yüzeyinde, İsa‘nın “Ekici/Çiftçi İsa” şeklinde betimlendiği nadir bir ikonografi tespit edildi. Bu tasvir, geleneksel Pantokrator kalıplarından farklı olarak tarımsal bir mesaj veriyor. Uzmanlar, bu sembolizmin dönemin dindarlığında bereket, emek ve rızık temalarını ön plana çıkardığını düşünüyor.
İsa figürünün yanında yer alan Yunanca yazıtta, epigrafik analizlere göre “Kutsanmış İsa’ya şükranlarımızla” ifadesi bulunuyor. Bu yazıtın doğrudan bir ekmeğin üzerine işlenmiş olması, buluntuyu Anadolu Hristiyanlık tarihi açısından benzersiz kılıyor.
Diğer dört ekmeğin yüzeyinde ise Malta Haçı biçiminde baskılar gözlemlendi. Bu damgalar, erken Hıristiyanlık döneminde ayinlerde kullanılan prosphora/komünyon ekmeği ile doğrudan ilişkilendiriliyor. Araştırma ekibi, damgaların litürjik kullanım olasılığını güçlü bir şekilde işaret ettiğini belirtiyor.
Bu ekmeklerin günümüze ulaşmasını muhtemelen bir yangın ya da yüksek ısı etkisiyle gerçekleşen karbonlaşma sağladı. Organik gıdaların bu şekilde kömürleşmesi, hem form hem de süs detaylarının olağanüstü şekilde korunmasına olanak tanıyor. Topraktepe’den elde edilen örneklerde, hamurun şekli ve damgaların sınırları hâlâ oldukça belirgin.
Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle, Karaman Müzesi başkanlığı çatısı altında sürdürülüyor. Topraktepe/Eirenopolis, Geç Antik Çağ’dan Erken Orta Çağ’a uzanan katmanlarıyla, bölgenin kırsal üretim düzeni ile kilise ve kent yapısını birlikte inceleme imkânı sunuyor.
Bu keşif, son yıllarda Anadolu’nun farklı noktalarından elde edilen tahıl ve fırıncılık verilerine yeni bir halka ekliyor. Çatalhöyük’te bulunan 8.600 yıllık ekmek, Küllüoba’daki 5.000 yıllık unlu kalıntılar ve Tavşanlı Höyük’teki tarımsal buluntular… Topraktepe’nin ikonografik ekmekleri, bu zinciri Erken Orta Çağ örneğiyle taçlandırıyor.
Arkeologlara göre, yaklaşık 1.300 yıllık bu ekmekler, inanç, üretim ve günlük yaşamın kesişiminde yer alan bir kültürel kod barındırıyor. Yapılacak detaylı analizler, önümüzdeki aylarda yeni bilgiler sunabilir.
Kaynak: Arkeofili
Odatv.com
