Om Ali tatlısının tarihi I Unutulmaz bir tatlının kasvetli tarihi

“2011 yılının Ağustos ayında, sıcak ve bunaltıcı bir akşamda, Kuveyt’teki favori restoranımda bir masada otururken, Basra Körfezi’nin sakin sularına karşı iftar tabağımın gelmesini sabırsızlıkla bekliyordum. Özenle hazırlanmış bu yemek – taze meyve suları, doldurulmuş hurmalar, sebzeli samosalar, kuzu pilavı, marine edilmiş şiş tavuk (tavuk kebabı), yerel ekmek, kahve ve tatlılar – gerçekten unutulmazdı,” diyor eski bir Mısırlı diplomat, yemek yazarı ve Chez Nermine yemek blogunun kurucusu Nermine Mansour. Ve şöyle devam ediyor: “Fakat, on yıl sonra hala dilimde ve zihnimde en çok iz bırakan şey, ne samosanın o güzel çıtırtısı ne de şiş tavuğun sulu lezzeti; bunun yerine, Om Ali‘nin benzersiz tatlılığıydı – basit ama enfes bir Mısır tatlısı, aynı zamanda şaşırtıcı derecede karanlık bir geçmişi bulunuyor.”

2025 yılına geldiğimizde, Kahire’nin kalbinde yer alan küçük bir şekerci dükkanında durduk; bu sefer 12 yaşındaki oğlumla birlikte bir kase Om Ali eşliğinde, son 14 yılda ziyaret ettiğim Orta Doğu şehirlerinin her birinde tattığım tatlardan hâlâ unutulmaz bir lezzet alıyorum.

İyi bir kase Om Ali, unutulmaz bir deneyim sunar; mükemmel lezzeti, dokusu ve besin dengesiyle Mısır mutfağının yıldızıdır.

Om Ali (aynı zamanda Umm Ali veya Oum Ali olarak da anılır), baharatlarla harmanlanmış süt, milföy hamuru, kavrulmuş fındıklar ve şekerle hazırlanan zengin bir ekmek pudingidir. Geleneksel olarak, yaklaşık 20-25 dakika boyunca derin bir toprak kapta pişirilir; üst kısmında çıtır, karamelize olmuş bir tabaka, alt kısmında ise yumuşacık, kremamsı bir katman yer alır.

Mansour’a göre, sütün kremamsı dokusu, ıslatılmış milföy hamurunun sululuğu, fındıkların çıtırlığı ve toprak kabın tatlıya kattığı hafif toprak aroması, Om Ali’ye nadir bir cazibe kazandırıyor ve bu özellikleriyle tatlıyı Mısır’ın en gözde tatlılarından biri haline getiriyor.

Om Ali, Mısır’daki büyük kafeler ve fırınlar tarafından yıl boyunca sunulsa da, Ramazan ayında çeşitliliği ve miktarı ile adeta şaşırtıcı bir hal alıyor.

Kahire’de Om Ali’nin otantik örneklerini tatmak için en iyi adresler arasında El Malky, Simonds Bakery & Café ve Nola Bakery sayılabilir.

Om Ali, tüm Orta Doğu’da özellikle Ramazan ve Bayram dönemlerinde popüler hale geliyor; bu dönemlerde tatlı tüketimi tavan yapıyor. Hem uygun fiyatı, kolay sindirilebilir oluşu hem de evde bulunan malzemelerle hızlıca hazırlanabilmesi, tatlıyı zengin ve fakir kesim arasında eşit derecede yaygın kılıyor,” diyor Mısırlı tarihçi ve Kahire’li yerel tur rehberi Moustafa Omran. “Bu yemeğin ününe rağmen, Om Ali tutkunlarının aklında hep bir soru var: Ali kimdir ve bu tatlının adını alan annesi kimdir?” diye ekliyor Omran, tatlının isminde gizli bir ayrıntıya dikkat çekerek.

Om Ali, Arapça’da “Ali’nin Annesi” anlamına geliyor ve bu, bir tatlı için oldukça alışılmadık bir isim. Ancak, birçok Mısırlının belirttiğine göre, daha da şaşırtıcı olanı, bu tatlının adının bir katille ilişkilendirildiğine dair söylentiler bulunması.

Om Ali, Mısır’da 13. yüzyılın ortalarından 16. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren Memlükler hanedanının ilk sultanı olan Izz Al-Din Aybak’ın ilk eşi olarak bilinir. 1250 yılında, o dönemki kocası Aybak, Ayyubiler hanedanını devirerek Memlükler’in Mısır yönetimini kurmuş ve saltanatını pekiştirmek amacıyla Ayyubiler’in son kraliçesi Shajar Al-Durr ile evlenmişti. Bu evlilik, sadece siyasi bir birleşme değildi; Al-Durr, Aybak ile çeşitli anlaşmazlıklar yaşadıktan sonra onu banyo yaparken öldürmeye karar verdi.

İlginç bir detay olarak, Om Ali, kocasının ölümünün intikamını almak için Al-Durr’u tahta terliklerle öldürmeyi tercih eder. Al-Durr’un ölümünün ardından, başarısını kutlamak amacıyla aşçısına özel bir tatlı hazırlatır ve böylece bu tatlının ismi ona atfedilmiş olur.

“Om Ali tatlısının Al-Durr’un öldürülmesiyle bağlantılı olduğuna dair tarihsel kaynaklarda herhangi bir kanıt bulunmamaktadır,” diyor Kahire Amerikan Üniversitesi’nde yemek tarihi üzerine çalışan Dr. Mennat-Allah El Dorry. “Kraliçe Om Ali’nin Al-Durr’u öldürdüğünü biliyoruz, ancak tatlının cinayetle ilişkilendiğine dair net bir delilimiz yok… Bu hikayenin nasıl ortaya çıktığı ve tatlının adının bu şekilde konduğu konusunda hiçbir bilgim yok,” şeklinde ekliyor.

Odatv.com